هارددیسک چیست؟ + ویژگی‌های آن

آیا تا به حال با خطای «فضا کافی نیست» هنگام ذخیره فایل روی رایانه خود روبرو شده‌اید؟ این مشکل می‌تواند دردسرساز باشد، به‌خصوص زمانی که به فضای بیشتری برای ذخیره اطلاعات نیاز دارید. یکی از  مؤثرترین راه‌ها برای حل این مسئله، استفاده از هارددیسک یا سایر حافظه‌های ذخیره‌سازی است. اما واقعاً حافظه ذخیره‌سازی چیست و چگونه کار می‌کند؟

چه به دنبال ارتقای حافظه سیستم خود باشید و چه قصد خرید یک رایانه جدید با ظرفیت ذخیره‌سازی بهتر داشته باشید، این مقاله راهنمای کاملی برای شماست. در ادامه، به بررسی مفهوم حافظه ذخیره‌سازی، کاربرد آن و معرفی انواع هارددیسک می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

چرا از هارد یا‎ حافظه‌های ذخیره سازی استفاده می‌کنیم؟

همان‌طور که اشاره شد، حافظه ذخیره‌سازی محلی است که داده‌های شما، از جمله فایل‌های شخصی و اطلاعات ضروری سیستم، در آن نگهداری می‌شوند. اما این فقط شامل فایل‌های شما نیست؛ سیستم‌عامل، درایورها، فریم‌ورک‌های مورد نیاز برای مرورگرها، و بسیاری از کدهای اساسی نیز در این فضا ذخیره می‌شوند.

هر حافظه ذخیره‌سازی بخشی از فضای خود را به‌صورت پیش‌فرض به عملکرد سیستم‌عامل و بک‌آپ اختصاص می‌دهد. باقی‌مانده فضای آن قابل استفاده برای ذخیره فایل‌هایی مانند تصاویر، اپلیکیشن‌ها یا داده‌ها است.

با پیشرفت جهان فناوری، اهمیت فضای ذخیره‌سازی لوکال نسبت به گذشته کاهش یافته است. اکنون، با گسترش نرم‌افزارها و خدمات ابری، کاربران می‌توانند اطلاعات خود را روی فضای ابری ذخیره کنند تا دیگر نیازی به استفاده از هارددیسک‌های حجیم را کاهش دهند. این تحول، مدیریت و دسترسی به اطلاعات را آسان‌تر خواهد کرد.

حافظه و هارد اکسترنال و اینترنال

هارد‌دیسک به دو دسته اینترنال و اکسترنال تقسیم می‌شوند. هرکدام از این دسته‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند:

هارد اینترنال (داخلی)

هارد اینترنال به حافظه‌ای گفته می‌شود که درون دستگاه قرار دارد و به مادربورد متصل می‌شود. این نوع حافظه معمولاً در هنگام خرید از قبل روی دستگاه نصب شده است. در دستگاه‌های کامپیوتر، ارتقای هارد دیسک بسیار ساده است؛ کافی است هارد قدیمی را با هارد جدید جایگزین کنید.

اما در لپ‌تاپ‌ها، اوضاع کمی پیچیده‌تر است. معمولاً برای دسترسی به هارد دیسک لپ‌تاپ، باید درپوشی را در قسمت زیرین دستگاه باز کنید. بااین‌حال، ارتقا یا جایگزینی هارد دیسک در لپ‌تاپ به دلیل طراحی فشرده آن، ممکن است به مهارت بیشتر و کمک تخصصی نیاز داشته باشد.

هارد اکسترنال (خارجی)

هاردهای اکسترنال خارج از دستگاه قرار دارند و معمولاً از طریق پورت USB یا کابل‌های مشابه به رایانه متصل می‌شوند. این نوع حافظه ذخیره‌سازی برای افرادی که به فضای بیشتری نیاز دارند یا قصد دارند اطلاعاتشان را به‌راحتی بین دستگاه‌های مختلف منتقل کنند، ایدئال است. یکی از مهم‌ترین مصرف‌های هارد اکسترنال برای تهیه نسخه پشتیبان از داده‌ها و جابه‌جایی آسان فایل‌ها گزینه‌ای مناسب و کاربردی محسوب می‌شود.

در نهایت باید بدانید که انتخاب بین هاردها اینترنال و اکسترنال بستگی به نیازهای شما دارد.

انواع حافظه ذخیره سازی

حافظه‌های ذخیره‌سازی با پیشرفت تکنولوژی دستخوش تغییرات بسیاری شده‌اند و این تغییرات باعث ظهور مدل‌های متنوعی از این حافظه‌ها شده است. از رایج‌ترین انواع حافظه‌های ذخیره‌سازی می‌توان به هارد HDD، حافظه‌های SSD و NVMe اشاره کرد. در ادامه توضیح مختصری درباره هر یک ارائه می‌دهیم.

هارد دیسک HDD

هارد SSD

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های حافظه‌های SSD که آن‌ها را از HDD متمایز می‌کند، نبود بخش‌های متحرک است. این حافظه‌ها از نیمه‌رساناها برای ذخیره اطلاعات استفاده می‌کنند؛ به این صورت که داده‌ها با تغییر وضعیت الکتریکی خازن‌های بسیار کوچک ذخیره می‌شوند. این ساختار باعث می‌شود SSD‌ها سرعت بسیار بیشتری نسبت به HDD‌ها داشته باشند و بتوانند اطلاعات بیشتری را ذخیره کنند. به دلیل این مزایا، رایانه‌های مدرن عمدتاً از SSD استفاده می‌کنند. سرورهای مجازی SSD هاستیدا نیز از این نوع حافظه برای بهبود عملکرد بهره می‌برند.

هارد NVMe

پس از ظهور دیسک‌های HDD و حافظه‌های SSD، تکنولوژی با معرفی حافظه‌های NVMe گام بزرگی برداشت. این نوع حافظه‌ها با سرعت خواندن و نوشتن تقریباً ۷ برابر سریع‌تر از SSD‌ها، به یکی از پیشرفته‌ترین گزینه‌ها برای ذخیره‌سازی تبدیل شده‌اند. همین سرعت بالا، آن‌ها را از سایر انواع حافظه‌ها متمایز می‌کند.

اگرچه قیمت NVMe‌ها به دلیل کیفیت و عملکرد بالای آن‌ها بیشتر است، اما این نوع حافظه به دلیل سرعت چشمگیر و انتقال داده‌های فوق‌العاده، گزینه‌ای مناسب برای کاربرانی است که به کیفیت و عملکرد بالا نیاز دارند. این حافظه‌ها در سیستم‌های پیشرفته و سرورهای مدرن به کار می‌روند و تجربه‌ای سریع و کارآمد را برای کاربران فراهم می‌کنند.

مهم‌ترین ویژگی های هارد

هنگام خرید رایانه جدید یا ارتقای هارد دیسک، باید به چند عامل کلیدی توجه کنید. فضای ذخیره‌سازی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هاست؛ امروزه حافظه‌ها می‌توانند تا چند ترابایت فضا ارائه دهند و SSDها به دلیل فشردگی و کارایی بالا، گزینه‌ای محبوب هستند. سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات نیز اهمیت زیادی دارد؛ به‌ویژه در حافظه‌های مکانیکی که سرعت چرخش دیسک نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. دوام فیزیکی حافظه، مقاومت در برابر ضربه و گرما، و امکانات امنیتی نیز از دیگر موارد مهم هستند.

نوع اتصالات حافظه ذخیره‌سازی، مانند SATA، USB یا PCI Express، بر سرعت و سازگاری آن تأثیر می‌گذارد. برای مثال، یک SSD خارجی اگر با پورت USB 2.0 متصل شود، محدود به سرعت پایینی خواهد بود، حتی اگر خود حافظه سریع‌تر باشد. بررسی این موارد پیش از خرید به شما کمک می‌کند تا حافظه‌ای مناسب و کاربردی انتخاب کنید.

هارد دیسک‌ها چگونه کار می‌کنند

برخلاف رم، هارد دیسک‌ها داده‌ها را حتی پس از خاموش شدن رایانه حفظ می‌کنند، به همین دلیل پس از ریستارت نیز اطلاعات قابل دسترسی هستند. ساختار هارد‌دیسک شامل یک دیسک چرخان است که هد هارد با حرکت بر روی آن داده‌ها را روی شیارهای مخصوص ذخیره یا بازیابی می‌کند.

روش عیب‌یابی

همان‌طور که می‌دانید، هارددیسک هر روز توسط رایانه استفاده می‌شوند و هر بار که داده‌ای به سیستم منتقل می‌شود، دیسک شروع به کار کرده و اطلاعات را می‌خواند یا می‌نویسد. به همین دلیل ممکن است بعد از چند سال این بخش از رایانه دچار مشکل شود و اختلالاتی ایجاد کند. یکی از مشکلات رایج هارددیسک، صدادادن آن‌هاست. اگر صدایی از رایانه می‌شنوید، بهتر است ابتدا تست هارد‌دیسک را انجام دهید. ویندوز ابزاری به نام chkdsk دارد که به شما کمک می‌کند مشکلات درایوها را بررسی کنید. در نسخه‌های جدید ویندوز، این ابزار به صورت گرافیکی نیز ارائه می‌شود و استفاده از آن آسان است. علاوه بر این، برنامه‌ها و ابزارهای رایگان دیگری نیز برای عیب‌یابی هارد‌دیسک وجود دارند و اگر با مشکلات رایانه آشنا نیستید، می‌توانید از کمک یک متخصص نیز بهره بگیرید.

سخن پایانی

در این مطلب به معرفی هارددیسک پرداخته شد. حافظه‌هایی مانند HDD و SSD برای ذخیره‌سازی اطلاعات بر روی رایانه‌ها استفاده می‌شوند. هنگام خرید این حافظه‌ها، ویژگی‌هایی مانند فضای ذخیره‌سازی، سرعت و امنیت فیزیکی باید مدنظر قرار گیرد. با پیشرفت فناوری، سرعت و امنیت این حافظه‌ها نیز به طرز چشمگیری افزایش یافته است.